Olumlama Cümleleri Nasıl Kullanılır?
18 Kas 2024 0 Comment
Kedilerde Diyabet Belirtileri ve Tedavisi
Kedilerin de diyabet olabileceğini öğrenince şaşırabilirsiniz. İşte kedilerde diyabet hakkında semptomlardan ve nedenlerden tedaviye ve yaşam beklentisine kadar eksiksiz bir rehber.
İnsülin Neden Bu Kadar Önemlidir?
Diabetes mellitus (genellikle diyabet olarak bilinir), insülin eksikliğinden kaynaklanan bir endokrin sistemi hastalığıdır. Vücut ya yeterli insülin üretmez ya da üretilen insülini kullanamaz.
İnsülin, ince bağırsağın üst segmentinin yanında bulunan küçük ama hayati bir organ olan pankreasın beta hücreleri tarafından üretilen bir hormondur.
İnsülin, kan dolaşımındaki glikoz (şeker) seviyesini düzenlemek ve bir kedinin vücudundaki dokulara glikoz iletimini kontrol etmek için gereklidir. İnsülin mevcut olduğunda ve normal şekilde çalıştığında glikoz kandan dokulara taşınır ve hücreler tarafından enerjiye dönüştürülür.
Kedilerde Diyabet Türleri
İnsanlarda olduğu gibi veteriner hekimlikte de diyabet hastalığının çeşitli sınıflandırmaları mevcuttur.
Tip I Diyabet Mellitus
Tip I diabetes mellitus, insülin eksikliği diyabeti olarak da adlandırılır. Pankreasın vücudun ihtiyaç duyduğu insülin seviyesini üretemediği bu tip diyabet kedilerde nadiren görülür.
Tip II Diyabet Mellitus
Tip II diabetes mellitus, insüline dirençli veya insüline bağımlı olmayan diyabet olarak da adlandırılır. Bu, kedilerde en yaygın diabetes mellitus türüdür.
Tip II diyabet, göreceli bir insülin eksikliği ile karakterizedir. Bu, kedinin pankreasının yeterli insülin seviyeleri üretebilmesine rağmen, dokuların bunu glikoz metabolizması için kullanamadığı anlamına gelir.
Hangi Kediler Diyabet Riski Altındadır?
Genel kedi popülasyonunun %0,5-1’inin diyabet hastası olduğu tahmin edilir, ancak her yıl giderek daha fazla sayıda kediye diyabet teşhisi konur. Diyabet hastalığı en çok orta yaşlı, obez erkek ev kedilerinde görülür.
Kedilerde diyabet hastalığının en önemli risk faktörleri şunlardır:
- Obezite
- Fiziksel aktivite eksikliği
- Yaşın ilerlemesi
- Cinsiyet (erkeklerde dişilere göre daha sık teşhis konur)
- Kısırlaştırma (hadım edilme)
- Glukokortikoid (steroid) tedavisi
Bazı tıbbi durumlar da kedinin diyabet hastalığına yakalanmasına yatkınlık yaratabilir.
Kedilerde Diyabet Mellitusun En Yaygın Belirtileri
Tedavi edilmezse, diabetes mellitus kediler için yaşamı tehdit eden bir hastalık aşamasına ilerleyebilir. Bu nedenle, kedilerde diyabetin semptomlarını bilmeniz ve kedinizin bunlardan herhangi birini yaşadığını düşünüyorsanız hemen veterinerinize başvurmanız önemlidir.
- Artan susuzluk
- İdrara çıkma sıklığında ve miktarında artış
- Kum kabının dışında idrar yapmak
- Artan iştah
- Kilo kaybı (çok iştahlı olunmasına rağmen)
- Kusma
- Kas kaybı
- Uyuşukluk veya güçsüzlük
- Kötü tüy kalitesi (yağlı tüy, kepek)
- Ayakta durma duruşu (daha az yaygın)
Kontrol altına alınmamış diyabet vakalarında, kedilerin arka bacaklarındaki sinirlerde hasar gelişebilir ve bu da plantigrade duruşa neden olur. Bu kediler pençeleri üzerinde yürümek yerine tüm ayaklarının neredeyse veya tamamen yere değdiği “düşük topuk” ile yürürler. Bu bir diyabetik nöropati türüdür.
Kan Şekeri Gördüğünüz Semptomlarla Nasıl İlişkilidir?
Diyabetin (hangi tipte olursa olsun) tüm vakalarında kanda aşırı glikoz seviyesi (hiperglisemi) vardır.
Kediler susuz kalmayla mücadele etmek için sıklıkla aşırı miktarda su içmeye başlarlar (polidipsi).
Kandaki glikoz seviyesi yükseldiği halde hücrelere yeterli glikoz taşınamadığı için hücreler enerji açlığı çekerler.
Algılanan açlığa yanıt olarak, bir kedinin vücudu enerji için yağ ve protein depolarını parçalamaya başlar, bu da kedilerde kilo kaybına yol açar.
Veterinerler Kedilerde Diyabet Hastalığını Nasıl Teşhis Eder?
Diyabet tanısı, kalıcı açlık hiperglisemisi (kan şekerinin yüksek olması) ve glukozüri (idrarda glukoz bulunması) karşısında tipik klinik bulguların varlığı ile konur.
Bu, tam kan testi ve idrar tahlili yapılarak teşhis edilebilir. Veterineriniz ayrıca kan örneğini kullanarak serum fruktozamin testi yapabilir, bu da kan şekerinin sadece hastanede ölçüldüğü zamanda değil, zamanla yükseldiğini kanıtlamalarına olanak tanır.
Diyabetik Ketoasidoz
Veteriner hekiminiz ek testler yoluyla şunları da bulabilir:
- Yükselmiş karaciğer enzimleri
- Yüksek böbrek değerleri
- Kanda veya idrarda ketonların varlığı
- Elektrolit dengesizlikleri
- Diğer metabolik bozukluklar
DKA durumuna ilerleyen kedilerde daha şiddetli klinik belirtiler görülür ve bunlar şunları içerebilir:
- Kusma
- Anoreksiya (yemek yememe)
- İshal
- İlerleyen zayıflık veya uyuşukluk
- Depresyon
- Koma
Bu durumlarda kedinizin röntgen ve ultrason gibi kapsamlı bir muayeneden geçmesi gerekir; bu, diğer hastalıkların ve diyabetik komplikasyonların belirlenmesine yardımcı olacaktır.
Kedilerde Diyabet Tedavisi
Kedilerde diyabetin yönetimi, sizin ve veteriner hekiminiz arasında dikkat ve iyi iletişim gerektiren, ömür boyu süren bir taahhüttür.
Teşhis sırasında, kedinizin glikoz seviyesi kontrol altına alınana ve kendini iyi hissedene kadar birkaç gün hastanede kalması gerekebilir. Kediniz teşhis sırasında diyabetik ketoasidoz durumundaysa, muhtemelen uzun süreli hastanede kalması ve yoğun bakım görmesi gerekecektir.
Kedilerde diyabet tedavisinin temel hedefleri şunlardır:
- Normal kan şekeri seviyelerinin geri kazanılması
- Aşırı susama ve idrara çıkmanın klinik belirtilerinin azaltılması veya ortadan kaldırılması
- Kilo ve iştahın normalleştirilmesi
- Düşük glikoz seviyelerine neden olmaktan kaçınılması
Veterineriniz kedinizin özel ihtiyaçlarına göre uyarlanmış bir plan geliştirecektir. Kedinizde eş zamanlı hastalıklar varsa, veterineriniz bunlar için de tedavi önerecektir.
Evde İnsülin Tedavisi
Diyabet tanısı konulan kedilerin büyük çoğunluğuna günlük enjekte edilebilir insülin tedavisi uygulanır.
İnsanlarda kullanılan oral diyabet ilaçları genellikle daha az etkilidir ve kedilere çok daha az sıklıkla reçete edilir.
Kan-Glikoz Eğrisi
Kediler için pek çok farklı insülin preparatı mevcuttur ve her kedi insülin tedavisine farklı şekilde yanıt verir (bazıları diğerlerinden daha hassastır).
Bu nedenle, tanı anında kan-glikoz eğrisi yapmak çok önemlidir. Bu, çoğunlukla hastanede bir gün boyunca alınan bir dizi zamanlanmış kan-glikoz ölçümüdür.
Kan şekeri eğrisi, kedinizin glikoz seviyelerini kontrol etmek için en iyi işe yarayan insülin tipini ve doz sıklığını belirleyecek ve aynı zamanda uygunsuz derecede düşük glikoz dönemlerini (Hipoglisemi) önleyecektir.
Etkili bir tedavi planı belirlendikten sonra, veterineriniz size evde insülin enjeksiyonlarını uygulamanın doğru yolunu gösterecektir.
Kedinizin İnsülin Dozunu Ayarlama
Ne yazık ki kedilerde diyabetin düzenlenmesi karmaşık olabilir ve veterinerin özellikle teşhis anında, kedinizin tedavi planında sık sık değişiklik yapması normaldir.
Kedinize bir hafta kadar evde insülin verildikten sonra, glikoz eğrisinin yapılması için veteriner hekime geri dönmesi gerekecektir.
Kedinizin semptomlarına ve test sonuçlarına göre insülin dozu ayarlanır ve glikoz eğrisi tekrarlanır. Bu döngü, kedinizin semptomları azalıncaya veya azalıncaya ve kan glikoz seviyeleri kabul edilebilir bir aralıkta kontrol altına alınana kadar devam eder.
Kedinizin diyabetini düzenleyecek doğru insülin dozunu bulmanız birkaç ay sürebilir.
Diyabetli Bir Kediye Bakım
Kedinizin diyabetini yönetmenize yardımcı olmak için birkaç görevi düzenli olarak yapmanız gerekecektir.
Kedinizin Glikoz Seviyelerini İzleme
Kedinizin kan şekeri seviyelerinin evde izlenmesi, kedinizin glisemik kontrolünün uzun vadede izlenmesi için önemlidir. Bu genellikle kedinizin kulağının içini delmeyi ve bir glukometre (alfa-trak) kullanmayı içerir.
Glikoz düzeyleri daha az invaziv bir şekilde, idrarda glikoz düzeylerinin ölçülmesiyle de izlenebilir, ancak bu yöntem kan ölçümleri kadar doğru değildir.
Tüm kediler evde kan şekeri ölçümüne uygun değildir. Veterineriniz sizin ve kediniz için en iyi işe yarayan ölçüm yöntemini belirlemek için sizinle birlikte çalışacaktır.
Kedinizin İnsülin Tepkisini İzleme
Diyabetik bir kedinin evde bakımının en ciddi risklerinden ve potansiyel komplikasyonlarından biri hipoglisemi (kan şekerinin düşmesi) riskidir.
Bu durum, veterinerin reçetelediği uygun dozu (veya uygun dozdan daha azını) verseniz bile evde diyabet tedavisi gören herhangi bir evcil hayvanın başına gelebilir.
Bu nedenle, veteriner hekiminizin beslenme ve insülin verme talimatlarına ve programına kesinlikle uymanız ve evcil hayvanınız yemek yemiyorsa asla tam doz insülin vermemeniz önemlidir.
Kedilerde Hipoglisemi Belirtileri
Hipoglisemi, acil tedavi edilmesi gereken ciddi ve potansiyel olarak yaşamı tehdit eden bir durumdur.
Kedilerde hipoglisemi belirtileri şunları içerebilir:
- Donuk düşünce veya yönelim bozukluğu
- Zayıflık veya uyuşukluk
- Gastrointestinal belirtiler (kusma, ishal, yemek yememe)
- Titreme
- Nöbetler
- Koma
Bu belirtilerden herhangi birini görürseniz, kedinize şekerli bir ürün (mısır şurubu, akçaağaç şurubu, bal) verin ve hemen bir acil evcil hayvan hastanesine gidin.
Evcil hayvanınız nöbet geçiriyorsa diş etlerine şurup sürmeyi deneyin ancak kedinizin sizi ısırmamasına dikkat edin.
Kedinizin Diyetini ve Kilosunu Yönetin
Kedilerde diyabetin yönetiminde beslenme çok önemli bir rol oynar. Bu genellikle kedinizi yüksek proteinli, düşük karbonhidratlı bir diyete geçirmeyi içerir.
Kediniz için işe yarayacak bir beslenme planı belirledikten sonra, sıkı bir beslenme programına uymanız kritik önem taşır.
Veteriner hekiminize danışmadan kedinizin diyetini aniden değiştirmemeniz önemlidir.
Uygun Egzersiz Sağlamak
Kedinizi fiziksel olarak aktif tutmak, sağlıklı bir kiloya ulaşmasına yardımcı olmanın bir diğer önemli bileşenidir. Veterinerinize kedinizi daha aktif olmaya nasıl teşvik edebileceğiniz konusunda ipuçları sorun.
Ciddiye alınırsa ve uygun kilo kaybı sağlanırsa, diyabetik kedilerde diyabet remisyonuna bile girilebilir; bu noktada evde insülin enjeksiyonlarına artık gerek kalmaz.
Kedinizin Sağlığının Günlük Kaydını Tutmak
Kedinizin diyetinin, glikoz test sonuçlarının, günlük insülin dozunun ve haftalık vücut ağırlığının günlük bir kaydını tutmanız gerekir, böylece eğilimleri görebilir ve kedinizin normal düzeninden saptığını fark edebilirsiniz. Düzenlerdeki herhangi bir değişiklik veterinerinize bildirilmelidir.
Diyabetli Kedilerde Yaşam Beklentisi
Kedi diyabetinin tedavisi, tüm aile üyelerinin önemli özverisini gerektiren yaşam boyu süren bir taahhüttür. Ayrıca kedinizin veterineriyle tutarlı, açık iletişim gerektirir.
Uygun veteriner bakımı ve evde yönetimle, diabetes mellitus teşhisi konulan kediler, diyabetlerinin yaşam beklentilerini önemli ölçüde kısaltmasına izin vermeden sağlıklı ve mutlu bir yaşam sürebilirler. Bazı durumlarda, diyabetli kediler tamamıyla iyileşebilir.
Kedinizde başka hastalıklar teşhis edildiyse, bu durum kedinizin diyabetinin düzenlenmesini zorlaştırabilir ve/veya kedinizin uzun vadeli prognozunu etkileyebilir.
Sevgiyle ve Işıkla,
Sevgim Çöloğlu
www.sevgimcologlu.com web sitesinde yer alan herhangi bir içerik yazılı izin olmadan kopyalanamaz, değiştirilemez ve diğer basılı ve dijital alanlarda (web sitesi, blog, dergi, kitap vb.) kullanılamaz.
www.sevgimcologlu.com web sitesi ve yazarlarının hakları 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu’nda belirtilen hükümlerle korunmaktadır. www.sevgimcologlu.com’da yer alan bir yazı, makale, görsel vb. içeriğin başka bir mecrada yayınlanabilmesi için yazının hak sahibine telif hakkı ödenmeli veya içerik sahibinden yazılı izin almalıdır.
Bunların yanında web sitemizde bulunan yazı ve makalelere atıfta bulunabilir, içerikler makalelerde kaynak gösterilebilir, izin alarak, yazar adı ve yazının web sitemizde bulunan sayfasına bağlantı vererek alıntı yapılabilir. Yapılan alıntılarda kesinlikle değişiklik yapılamaz.
- 7
- 55
0 Comments